Zagadnienia organizacyjno-szkoleniowe w Szkole Mistrzostwa Sportowego.
Dotychczasowa działalność SMS-ów pozwoliła zgromadzić wiele cennych doświadczeń organizacyjnych i szkoleniowych, jak również wygenerować niemało wątpliwości odnoszących się również do planowania. Szukając zatem dróg optymalizacji szkolenia, które będą m.in. precyzyjniej określać kierunek i strukturę treningu, popatrzmy na najczęściej pojawiające się tutaj problemy ujęte w formę pytań i odpowiedzi.
1. Czy w rocznym cyklu szkolenia w SMS występuje etapizacja?
Nie – gdyż zawodnicy realizują już zadania etapu szkolenia specjalnego. W wyjątkowych przypadkach poszczególni zawodnicy lub grupy zawodników, szczególnie w pierwszym roku szkolenia mogą jeszcze ze względu na wiek, poziom rozwoju biologicznego, stan wytrenowania i umiejętności, realizować zadania etapu szkolenia ukierunkowanego.
2. Czy w rocznym cyklu szkolenia zawodników w SMS zachowana jest periodyzacja?
Głównym zadaniem szkoleniowym w SMS jest przygotowanie zawodników do rywalizacji na poziomie mistrzowskim. Dla części zawodników periodyzacja – podział na okresy treningowe (Przygotowawczy, Startowy, Przejściowy) występuje raczej ze względów organizacyjno-szkoleniowych, wynikających z udziału w cyklu zawodów np. Liga koszykówki kobiet, czy udziału w międzynarodowych zawodach mistrzowskich. ME, MŚ.
3. Czy w rocznym cyklu szkolenia zawodników w SMS zachowana jest cykliczność?
Tak – w zależności od stawianych zadań szkoleniowych wskazane jest planowanie mezocykli i mikrocykli uwzględniając w nich:
W mezocyklach:
• falowość dynamiki obciążeń,
• zjawisko superkompensacji,
• zapewnienie stopniowego tempa rozwoju wytrenowania – procesy adaptacji.
W mikrocyklach:
• indywidualne reakcje na obciążenie,
• indywidualne tempo odnowy powysiłkowej,
• treść i liczba zajęć oraz całkowita wielkość obciążeń treningowych,
• miejsce mikrocyklu w strukturze większego cyklu,
• „plan życiowy” zawodnika.
4. Jaką rolę spełnia w szkoleniu w SMS kalendarz zawodów?
W pierwszym roku głównie – szkoleniową i kontrolną, w drugim i trzecim roku również wynikową.
5. Czy program szkolenia zarówno pod względem treści, jak i oddziaływań metodycznych powinien być monitorowany przez polski związek sportowy?
Tak – to polskie związki sportowe są odpowiedzialne za poziom sportowy dyscypliny na arenie międzynarodowej a uczniowie SMS to aktualni lub potencjalni członkowie kadry narodowej lub olimpijskiej.
6. Indywidualizacja w szkoleniu zawodników w SMS to wymóg czy dobrowolność?
Realizując zadania etapu szkolenia specjalnego młodzi zawodnicy ze względu na swoje parametry somatyczne, uzdolnienia i predyspozycje, zróżnicowany jeszcze poziom rozwoju biologicznego, poziom sprawności fizycznej i umiejętności technicznych wymagają indywidualnego podejścia w metodycznej sferze treningu. Trenerzy planując zajęcia treningowe powinni zatem uwzględnić:
• indywidualne reakcje na obciążenie,
• indywidualne tempo odnowy powysiłkowej,
• „plan życiowy” zawodnika,
• wiek, poziom rozwoju biologicznego,
• stan wytrenowania i umiejętności,
• predyspozycje i uzdolnienia.
7. Czy powinien obowiązywać zunifikowany system kontroli stanu wytrenowania (postępów) zawodników?
Tak – przyjęty w danej dyscyplinie przez polski związek sportowy ujednolicony system testów i sprawdzianów pozwala na:
• śledzenie kierunku i tempa zmian stanu wytrenowania zawodników w kolejnych fazach szkolenia w cyklu,
• jak i kolejnych latach szkolenia w SMS,
• oraz określenie norm selekcyjnych i wytycznych szkoleniowych w całej dyscyplinie sportu.
8. Czy konieczny jest jednolity sposób – wzór, prowadzonej przez trenerów dokumentacji szkoleniowej?
Tak – Prowadzona przez trenerów w jednakowy sposób dokumentacja szkoleniowa pozwala na:
• możliwość dokonania rzetelnej oceny prawidłowości szkolenia,
• zapisu pracy treningowej – obciążeń treningowych (rodzaj, objętość i intensywność),
• rejestracji zmian stanu wytrenowania w testach i sprawdzianach,
• zapisu przebiegu walki sportowej i uzyskiwanych wyników sportowych,
• poszukiwania rzeczywistej zależności między wykonaną pracą treningową a uzyskanymi efektami potreningowymi.
Rozpatrywane w takim ujęciu zagadnienia szkoleniowe wraz z podstawową wiedzą z zakresu procesu planowania szkolenia pozwolą trenerom zatrudnionym w Szkołach Mistrzostwa Sportowego lepiej organizować proces treningowy utalentowanej sportowo młodzieży.