Wpływ rodzaju treningu na wyniki u młodzieży.
Wyniki okazały się wielce jednoznaczne. Dwie wyróżnione uprzednio grupy o różnym rodzaju rozwoju sportowego (I i P) stosowały całkowicie odmienną strukturę treningu i strukturę obciążeń. I to niezależnie od analizowanej specjalności sportowej.
Trening sportowców, których rozwój kariery określiliśmy jako intensywny (I) charakteryzował się znacznie większymi obciążeniami, większą objętością pracy, w tym znacznie większym od początku udziałem obciążeń specjalnych (S) w najwyższych strefach intensywności. Ten „model” treningu nazwaliśmy (odpowiednio do wywoływanego rodzaju rozwoju kariery) treningiem intensywnym (I). To wczesna (przedwczesna) specjalizacja!
Trening prowadzący do progresywnego rozwoju wyników (osiągnięć) był swoistym przeciwieństwem w stosunku do charakterystyki treningu intensywnego. Przy generalnie mniejszych obciążeniach i mniejszej objętości, bazuje w najmłodszych kategoriach wieku na proporcjonalnie wyższym udziale obciążeń o charakterze wszechstronnym (W) i ukierunkowanym (U), przy ograniczonym udziale wysiłków w wysokich strefach intensywności. Odpowiednio rozwiązanie takie nazwaliśmy treningiem progresywnym (P).
Ryc. 2.2. Skoki mężczyzn. Strefy obciążeń (M±s) wg. rodzajów i intensywności pracy, wyznaczone dla wieku 15-16 i 17-18 lat w grupach P (linie ciągłe, powierzchnie zakratkowane) oraz I (linie przerywane, powierzchnie białe).
Istotę zjawiska ilustruje ryc. 2.2. Wyraźnie widać tu na przykładzie skoków lekkoatletycznych mężczyzn różnice zarówno w strukturze obciążeń, jak też ich dynamice w przedziale wieku 15-18 lat dla obu wyróżnionych rodzajów treningu (I, P). Mamy do czynienia ze specyficznym, całkowicie odrębnym przebiegiem „kanałów” opisujących strukturę i wielkość obciążeń w kolejnych latach życia (treningu).
Ryc. 2.3. Biegi krótkie kobiet. Wartości średnie obciążeń treningowych wyrażone w % (100- trening na poziomie mistrzowskim) wg rodzaju, intensywności oraz rodzaju i intensywności pracy łącznie w grupach P (kółka białe) oraz i (kółka czarne) w wieku 15-16 (I1-P1) i 17-18 (I2-P2) lat-oraz kresy dolne 95% przedziałów ufności PU między nimi. Zaznaczono występowanie odstępów 01 s (x) i 02s (xx) między wartościami średnimi I i P. Gdy MI>MP linie przerywane; gdy MI<MP linie ciągłe.
Równie jednoznaczne są dane przytoczone na ryc. 2.3. Różnice średnich wielkości obciążeń w grupach I i P w% w stosunku do średnich obciążeń na poziomie mistrzowskim tylko dla sześciu parametrów szczegółowych mają wartości wyższe dla W (dla obu stref wieku). Jednoznacznie precyzuje to charakter i skalę różnic dwóch (I i P) analizowanych rodzajów treningu. Odmienności te nie mają charakteru przypadkowego. To całkowicie odmienne modele treningu, posługujące się zróżnicowanymi rozwiązaniami metodycznymi, inną technologią.
Tabela 2.1. Lekkoatletyczne biegi krótkie kobiet: charakterystyka różnic obciążeń treningowych między grupami o rozwoju progresywnym (P) i intensywnym (I) na kolejnych etapach treningu z uwzględnieniem rodzajów obciążeń; dane dla cyklu rocznego.
I jeszcze jakże wymowne zestawienie w tab. 2.1. Widzimy, jak są ukierunkowane różnice obciążeń między grupami I i R Od najmniejszych w obrębie obciążeń wszechstronnych (odpowiednio 1,4 i 19%) – do maksymalnych (73,5 i 67,2%) w obszarze obciążeń specjalnych. Różnice obciążeń całkowitych (TR) w obu strefach wieku przekraczają 30% (34,8 i 32,1).
Obie te struktury są zróżnicowane statystycznie [33]. Co ważne, każda z nich charakteryzuje się inną efektywnością, mierzoną nakładem wielkości obciążeń na jednostkę-przyrostu wyniku (trening intensywny jest wyraźnie bardziej „koszto-chłonny”). Przekonują o tym dane tab. 2.2, w której przedstawiono przeliczone na punkty (wg tabel wielobojowych) wyniki sportowe, zestawiając je z przyrostem obciążeń w danym przedziale czasu. Różnice wyliczonego w ten sposób współczynnika efektywności Eg pokazują, iż trening progresywny (P) w dłuższym czasie dawał lepsze efekty. A o to wszak chodzi w rozwoju kariery!
Tabela 2.2. Wartości współczynników efektywności grupowej (EG) dla grup I i P z uwzględnieniem płci i konkurencji.