Uwarunkowania i znaczenie siły mięśniowej w prawidłowym rozwoju dzieci i młodzieży.
Skuteczność zwiększania siły mięśniowej, mocy i innych cech układu mięśniowego (lokalna wytrzymałość siłowa i masa mięśniowa) oraz skoczności 16-19-letnich sportowców obojga płci jest zdeterminowana koniecznością prowadzenia tego procesu w ramach Systemu Zwiększania Możliwości Fizycznych Sportowca. Założenia merytoryczno-organizacyjne takiego systemu, będące propozycjami autorskimi, stanowią integralną część tej pracy.
W pierwszych latach treningu dziewcząt i chłopców bez względu na uprawianą konkurencję sportową, należy stosować ćwiczenia wszechstronne, angażujące mięśnie całego ciała. Szczególną uwagę trzeba zwrócić na mięśnie zginające i prostujące tułów, tj. brzucha i grzbietu. Dobrze, proporcjonalnie rozwinięte mięśnie brzucha i grzbietu to najlepszy sposób zapobiegania nadmiernemu wygięciu odcinka lędźwiowego kręgosłupa do przodu, tzn. pogłębionej lordozie lędźwiowej. Silne mięśnie brzucha to także właściwa tłocznia (ciśnienie wewnątrzbrzuszne), która chroni narządy trzewne jamy brzusznej. Dobrze rozwinięte mięśnie grzbietu – zarówno odcinka piersiowego jak i lędźwiowego kręgosłupa – to wraz z mięśniami brzucha najlepszy „gorset mięśniowy” chroniący kręgosłup i zapobiegający jego bólom i urazom. Ważne u młodych sportowców jest rozwijanie mięśni kończyn dolnych. Te mięśnie, to nie tylko niezbędna część harmonijnej, „pełnej” sylwetki, ale podstawa sprawnego, różnorodnego poruszania się człowieka, a także – warunek osiągnięcia sukcesów w wielu dyscyplinach sportu. Ważne jest symetryczne rozwijanie zarówno mięśni prostujących, jak i zginających kończyny dolne, górne oraz tułów. Odpowiednia, pozostająca we właściwej proporcji, siła mięśni antagonistycznych jest najlepszą ochroną stawów przed urazami. U dziewcząt nie należy zapominać o równoległym rozwijaniu ich „najsłabszego ogniwa”, tj. siły mięśni kończyn górnych, pod względem której najbardziej „odstają” od chłopców.
Ćwiczenia ukierunkowane na zwiększanie możliwości siłowych dzieci i młodzieży to istotna część ich różnorodnej aktywności fizycznej. Konieczność osiągnięcia przez młodego człowieka niezbędnego poziomu siły głównych grup mięśni, warunkującego jego prawidłowy rozwój fizyczny – zwłaszcza w aspekcie treningu sportowego – jest bezdyskusyjna. W przypadku dzieci i młodzieży, poddanych systematycznemu treningowi, kluczowe znaczenie dla ich prawidłowego rozwoju fizycznego ma zrozumienie roli i miejsca ćwiczeń siłowych na poszczególnych etapach ich życia. Pozwoli to osobom kierującym ich szkoleniem na właściwe określenie przede wszystkim: czasu rozpoczęcia i celów zwiększania siły mięśniowej, proporcji między środkami wszechstronnymi a specjalistycznymi, zakresu obciążenia treningowego, czy ćwiczeń i metod, które można bezpiecznie stosować na poszczególnych etapach rozwoju młodych sportowców.
Różne czynniki wpływają na rozwój siły mięśniowej dziecka w okresie od narodzin do osiągnięcia wieku dorosłego. Wzrost siły mięśniowej dzieci przed okresem pokwitania jest wynikiem przede wszystkim rozwoju układu nerwowego i związanego z nim polepszenia koordynacji międzymięśniowej (głównie współdziałanie mięśni agonistycznych i antagonistycznych). U chłopców w okresie przedpokwitaniowym poziom testosteronu (hormon o działaniu anaboliczno-androgennym) jest zbyt niski, by przyczynić się do wyraźnego zwiększenia grubości włókien mięśniowych (hipertrofii) i w efekcie – powierzchni przekroju poprzecznego mięśni, od którego istotnie zależy siła mięśniowa. W tym okresie adaptacja układu nerwowego do bodźców treningowych, której wyrazem jest zwiększenie aktywacji (pobudzenia) jednostek ruchowych, wydaje się być głównym czynnikiem powodującym zwiększenie siły mięśniowej dzieci uprawiających sport. Na tym etapie pod wpływem zarówno systematycznego treningu, jak i szybkiego tempa rozwoju osobniczego zmniejsza się ilość tkanki tłuszczowej, przez co udział tzw. ciała szczupłego w całkowitej masie ciała wzrasta. Siła mięśniowa, podobnie jak na przykład wydolność tlenowa, istotnie zależy od beztłuszczowej masy ciała. Wzrostowi poziomu testosteronu podczas dojrzewania towarzyszy zwiększanie wymiarów (grubości) włókien mięśniowych, co ma istotny wpływ na szybki rozwój możliwości zwiększania siły mięśniowej.
W tych latach rozwoju młodego sportowca zarówno różnorodność ćwiczeń, jak i czas poświęcany na podnoszenie ogólnej sprawności fizycznej powinny być jak największe. Równoległe, spokojne i dokładne nauczanie techniki danej dyscypliny/konkurencji, ale bez zbyt daleko posuniętej specjalizacji, powinno dopełniać wszechstronny proces treningowy. Na tym etapie rozwoju sportowego wybranie drogi tzw. wczesnej specjalizacji, która często polega na kopiowaniu treningów dorosłych mistrzów, prowadzi do znanych powszechnie skutków. Przeważnie, zwłaszcza u uzdolnionych osobników, następuje szybki postęp wyników sportowych w kategoriach dzieci i młodzieży, a następnie… brak znaczących wyników w kategorii seniora. Nie rzadko towarzyszy temu wyeksploatowanie młodego sportowca zarówno fizyczne (kontuzje, trwałe uszkodzenia układu ruchu, brak postępów w zakresie przygotowania fizycznego), jak i psychiczne (niechęć do wysiłku, osłabienie lub całkowite utracenie motywacji w dążeniu do samodoskonalenia się, problemy w zakresie koordynacji ruchowej). Aktualna wiedza i wieloletnie doświadczenia szkoleniowe wyraźnie wskazują na to, że osiągnięcie wysokiego poziomu sportowego na bazie przygotowania wszechstronnego umożliwia lepsze wykorzystanie „siły oddziaływania” treningu specjalistycznego.