Przygotowanie zawodniczek do reprezentowania Polski w kategorii juniorek.
Program szkolenia sportowego realizowany w SMS ma swoją specyfikę. Podział materiału ćwiczebnego w rozbiciu na klasy I-III nie ma uzasadnienia, gdyż w jednej grupie szkoleniowej ćwiczą często uczennice I, II i III klasy liceum, tworząc drużynę SMS PZKosz W-wa.
Rozpatrując zatem zadania i cele szkoleniowe do osiągnięcia w trakcie nauki w SMS, trzeba raczej mówić o 3-letnim cyklu szkolenia, w którym uczestniczą juniorki. Charakterystyczna jest tutaj płynna zmienność zawodniczek w drużynie, gdyż praktycznie w każdym kolejnym roku szkolnym rotacja obejmuje 4-6 dziewcząt – głównie maturzystek, a w wyjątkowych przypadkach dziewcząt z młodszych klas (względy zdrowotne lub sportowe).
Ponieważ podstawowym zadaniem szkolenia jest przygotowanie zawodniczek-uczennic do reprezentowania barw Polski (juniorek, kadetek, a w przyszłości seniorek), muszą być wyjściowo spełnione następujące warunki organizacyjne.
1. Trenerzy zatrudnieni w SMS PZKosz powinni być jednocześnie trenerami kadry w szkoleniu centralnym, co zapewnia jednolitość szkolenia.
2. Niezbędna jest współpraca z trenerami kadr wojewódzkich i trenerami klubowymi, którzy będą typowali i kierowali zawodniczki do SMS PZKosz.
3. Konieczne jest unormowanie wszelkich warunków prawnych i organizacyjnych związanych z pobytem zawodniczek w szkole.
4. System rekrutacji i selekcji dziewcząt do SMS PZKosz powinien być zaakceptowany przez wszystkie kluby w Polsce.
Jego typowe cech to:
a) dobór celowy-typowanie przez trenerów SMS PZKosz i Wydziału Szkolenia PZKosz dziewcząt oglądanych w turniejach wojewódzkich, finałach Mistrzostw Polski oraz innych zawodach, lub po uzyskaniu informacji o uzdolnionych (min. dobre warunki fizyczne) zawodniczkach od trenerów klubowych;
b) akceptacja rodziców zawodniczek wytypowanych do SMS PZKosz;
c) pozytywne przejście badań lekarskich, testów sportowych i wydolnościowych w I semestrze nauki oraz treningu;
d) ciągła selekcja – zawodniczki I klasy liceum (16 lat) podlegają procesowi selekcji dynamicznej w wyniku systematycznie przeprowadzonych testów, badań, obserwacji i oceny potencjału oraz osiągnięć sportowych.
Szkoląc tak pozyskane zawodniczki przyjęto, że efektywność szkolenia w SMS powinna być wyznaczna wynikiami i oceną gry w różnych systemach współzawodnictwa, tj:
• w systemie rozgrywek europejskich na poziomie juniorek (MEJ, MŚJ),
• w system rozgrywek krajowych na szczeblu seniorek (I liga, ekstraklasa kobiet),
• w półfinałach i finałach Mistrzostw Polski Juniorek (MPJ)
Uwzględniając powyższe w proces szkolenia w SMS można wyróżnić klika faz pracy.
Pierwsza faza szkolenia, najbardziej typowa dla uczennic I klasy, powinna charakteryzować się kontynuacją procesu selekcją zawodniczek, pełną diagnostyką ich potencjalnych możliwości i umiejętności oraz, przede wszystkim, bardzo kompleksowym podnoszeniem ich poziomu sportowego. Szczególny nacisk należy w tej fazie kłaść na:
a) ogólnofizyczny rozwój tzn. kształtowanie cech (notorycznych: siły, szybkości i wytrzymałości oraz gibkości, koordynacji ruchowej i skoczności. W ogólnym programie treningowym dla pierwszego roku szkolenia przeznaczamy 30-40% czasu treningów na kształtowanie cech motorycznych zawodniczek;
b) naukę i doskonalenie podstawowych elementów techniki indywidualnej ataku i obrony w koszykówce;
c) podstawowe zasady w grze zespołowej w obronie i ataku;
d) udział w systemie rozgrywek (I ligi, ewentualnie ekstraklasy) w celu sprawdzania i podnoszenia umiejętności techniczno-taktycznych oraz w przygotowaniach do kwalifikacji ME juniorek;
Dodatkowo istotną uwagę zwracać należy na przygotowanie intelektualne zawodniczek (teoria dyscypliny), społeczne zasady funkcjonowania w zespole, zasady właściwego odżywiania i higieny osobistej (sen, aktywne spędzanie czasu wolnego) oraz wdrażanie do systematycznych zabiegów z zakresu odnowy biologicznej -fizykoterapia, hydroterapia, sauna, masaże.
Bilans obciążeń treningowych i startowych dla uczennic liceum sportowego SMS przedstawia tabela 3.3. Zestawienie to odnosi się do zajęć realizowanych w szkole, obejmuje zatem okres od września do czerwca. Większość uczennic to jednak równocześnie reprezentantki Polski, które – np. w miesiącach wakacyjnych – mają zgrupowania związkowe i turnieje mistrzowskie. A zatem, w sumie, faktyczne obciążenia treningowe wielu koszykarek są znacznie większe, niż to wynika z tabeli 3.3.
Z kolei w tabeli 3.4 przedstawiono wartości oraz proporcje (w %) obciążeń wysiłkowych wykonywanych przez zawodniczki w kolejnych okresach rocznego makro-cyklu. I tutaj ponowna uwaga – okres przejściowy dla reprezentantek Polski twa znakomicie krócej. Praktycznie już od połowy maja rozpoczynają się bowiem centralne przygotowania do imprez mistrzowskich, głównie finałów Mistrzostw Europy.
W drugiej fazie szkolenia (dotyczącej uczennic z II i III klasy) wiodące akcenty treningu powinny objąć:
a) kształtowanie sprawności specjalnej (wykorzystując podbudowę sprawności ogólnej – głównie pod kątem wytrzymałości szybkościowej, skoczności i koordynacji ruchowej, podtrzymywanie poziomu sprawności ogólnej – w sumie, w bilansie obciążeń ten kierunek szkolenia powinien stanowić 30 – 40% czasu zajęć,
b) dalsze doskonalenie indywidualnych elementów techniki ataku i obrony;
c) nauczanie i stosowanie różnych systemów ataku przeciwko obronie strefowej, zonie press, obronie kombinowanej i obronie „każdy swego” (taktyka ataku);
d) nauczanie i stosowanie różnych systemów obrony (taktyka obrony);
e) udział w systemie rozgrywek I ligi (ekstraklasy) kobiet w celu sprawdzania i podnoszenia umiejętności techniczno-taktycznych oraz przygotowania do finałów Mistrzostw Europy Juniorek, Mistrzostw Świata Juniorek oraz występów w starszych reprezentacjach Polski (młodzieżowej, seniorek)
Analogicznie jak w pierwszej fazie w klasach II i III liceum istotną uwagę zwracać należy na przygotowanie intelektualne zawodniczek, zasady fair play, właściwe odżywianie, higienę osobistą oraz zabiegi z zakresu odnowy biologicznej.