Planowanie rocznego cyklu szkolenia -założenia teoretyczne, wskazania dla praktyki.
Proces planowania
Trening sportowy jest procesem specjalizacji sportowej, który nie zaburzając harmonijnego rozwoju osobowości zawodnika zmierza do rozwinięcia tych jego cech: fizycznych, psychicznych i sprawnościowych, które umożliwią mu osiągnięcie najwyższego wyniku sportowego.
Ta definicja treningu odnosi się szczególnie do fazy budowania podstaw mistrzostwa sportowego, która w organizowanej postaci realizowana jest w szkoleniu zawodników w szkołach mistrzostwa sportowego.
Trening jest procesem: celowym, ciągłym, wieloletnim, systematycznym, przemyślanym, zorganizowanym, zaplanowanym, kierowanym.
Jego charakterystycznymi cechami jest metodyka, struktura i kontrola. Metodyka to: metody, formy, środki i zasady.
Strukturę charakteryzuje:
• etapizacja, cykliczność, periodyzacja,
• realizowane treści – wszechstronne (W), ukierunkowane (U), specjalne (S) i ich proporcje,
• obciążenia-składowe: objętość i intensywność.
Kontroli w procesie treningu podlegają:
• cechy zawodnika, walka sportowa, praca treningowa,
• rozwój sportowy, cykl treningowy – kontrola okresowa, operacyjna, bieżąca. Aby trening mógł być racjonalnie zaplanowany i przebiegał zgodnie z zaprezentowanymi wskazaniami niezbędna jest również wiedza dotycząca jego uwarunkowań. Są to:
• wiek, rozwój biologiczny, potencjał ruchowy, uzdolnienia i predyspozycje,
• poziom wytrenowania – sprawność fizyczna, umiejętności techniczno-taktyczne,
• miejsce w strukturze – etapie, cyklu, okresie,
• poziom sportowy, kalendarz zawodów,
• cel – szkoleniowy, sportowy – wynik.
Długofalowy proces planowania szkolenia przebiega według następującej kolejności:
Prognoza —> Program —> Plan
Każda z faz procesu planowania spełnia określone wymogi.
Prognozowanie – służy wyznaczeniu realnego celu – sportowego, jakim jest określony wynik sportowy lub szkoleniowego np. podniesienie poziomu sprawności, wydolności, opanowanie umiejętności technicznych lub taktycznych.
Programowanie – służy określeniu drogi realizacji wyznaczonego celu, czyli harmonogramu kolejnych przedsięwzięć szkoleniowych i organizacyjnych.
Planowanie „właściwe” – służy rozłożeniu metod, form i środków w określonym czasie – makrocyklu, okresie, mezocyklu, mikrocyklu, jednostce treningowej.
Każdy plan, niezależnie od czasu jaki obejmuje, charakteryzują następujące cechy.
1. Celowość – wykonanie planu winno doprowadzić do zamierzonego celu.
2. Wykonalność – skoordynowanie zamierzeń z aktualnymi możliwościami zawodnika(ów).
3. Wewnętrzna zgodność – nie powinien zawierać sprzeczności i elementów uniemożliwiających jego realizację.
4. Czytelność i przejrzystość strukturalna – jednoznaczny i zrozumiały zarówno dla trenera jak i zawodnika.
5. Elastyczność – możliwość dokonywania zmian w trakcie jego realizacji.
6. Ekonomiczność – osiągnięcie celu jak najmniejszym kosztem pracy.
7. Wariantywność – wybór rozwiązania w związku ze zmianą parametrów szkolenia.