Indywidualizacja procesu szkolenia w grach sportowych, uzasadnienie, tradycja i rzeczywistość, struktura walki sportowej.
Współczesne badania nad skutecznością procesu treningowego obejmują dwa kierunki:
1) analizę więzi między wybranymi cechami motorycznymi, somatycznymi, fizjologicznymi, psychologicznymi itp., a poziomem sprawności specjalnej (technicznej) oraz generalnych tendencji zmian tych cech na skutek systematycznego treningu;
2) optymalizację przebiegu procesu treningowego.
W ostatnich latach ukazało się wiele szczegółowych informacji na temat powiązań zdolności motorycznych, morfologicznych, fizjologicznych i psychologicznych z przygotowaniem specjalnym.
Znajomość gry wraz z obciążeniami zewnętrznymi, a więc działań ruchowych i ich intensywności oraz obciążeń wewnętrznych dotyczących źródeł energetycznych, stanowi fundament procesu treningowego.
Wiedza obejmująca planowanie treningów decyduje o skuteczności pracy treningowej. Szczególne znaczenie należy przypisać umiejętnościom przygotowania się do meczów.
W okresie startowym należy dążyć do optymalizacji treningu zarówno pod względem doboru treści, optymalnej intensywności oraz sprawnej organizacji. Nieuwzględnienie powyższych uwag powoduje często u zawodnika pracującego intensywnie nienależyte zaadoptowanie się do obciążeń charakterystycznych dla gry.
Zachowanie się zawodników w czasie walki sportowej uzależnione jest od: poziomu sprawności fizycznej, psychicznej, technicznej, taktycznej, poziomu cech morfologicznych, a także od wpływu określonych informacji, które ww. czynniki pozwolą zastosować w grze. Aktywność zawodników na boisku może być analizowana ze względu na zachowanie się ich w systemie walki w działaniach indywidualnych, grupowych i zespołowych. Istnieje pogląd, że ze względu na dominacje niektórych składowych walki zachowanie się poszczególnych zawodników, a także całego zespołu ma pewne charakterystyczne cechy.
W grach zespołowych, gdzie istnieje silne współdziałanie ze względu na cel, a także ze względu na wykonywane czynności, występuje duża integracja. Sytuacje, które zdarzają się zawodnikowi lub całemu zespołowi nigdy nie są identyczne, mogą być co najwyżej podobne.
Oceniając charakter gry z punktu widzenia obciążeń organizmu określić można wszystkie gry zespołowe jako niezwykle zróżnicowane. Cechuje je wysoki stopień emocjonalności w stale zmieniających się warunkach. Systematyczny wzrost poziomu gier zespołowych wymaga ustawicznej analizy i krytycznej oceny stosowanych metod i form organizacyjnych przede wszystkim w czasie treningu. Konieczne są dociekania dotyczące badań przebiegu i charakteru walki sportowej zawierające analizę składników gry oraz określenie stopnia ich przydatności i wzajemnych zależności.
Mając świadomość co do złożoności każdej z gier i wysokich wymagań w odniesieniu do zawodników, kluczową sprawą staje się selekcja i wczesne rozpoznanie cech charakterystycznych dla zawodników. Zatem selekcja ma wyłonić wybitne i utalentowane osoby, zdolne do osiągania mistrzostwa sportowego.
Selekcja jest jednym z elementów systemu szkolenia sportowego. Systemowe rozwiązania wymagają znajomości różnych jego elementów oraz dostosowanie ich do możliwości i potrzeb przygotowania sportowego na każdym etapie szkolenia. Należy dążyć do tego, aby selekcja do gier zespołowych miała charakter kierowany, eliminujący rozwiązania przypadkowe i niezorganizowane.
W grach zespołowych powinny być osoby o szczególnych predyspozycjach psychofizycznych, które pozwolą im funkcjonować w zespole, mając do spełnienia wiele zadań przede wszystkim technicznych i taktycznych. Zawodnik musi przy dużym wysiłku fizycznym i w warunkach wysokiego napięcia emocjonalnego, spowodowanego celem do którego dąży zespół, błyskawicznie spostrzegać, zapamiętywać, oceniać, wnioskować i działać. Wymienione czynności oraz funkcje psychiczne powtarzają się wielokrotnie podczas gry i należy im sprostać.
Na sukces w zespołowych grach sportowych wpływ mają między innymi następujące czynniki:
1. morfofunkcjonalne, a więc budowa ciała oraz sprawność fizyczna ogólna i specjalna,
2. teoretyczne – dotyczące walki sportowej, co znajduje odbicie w doborze strategii i taktyki,
3. psychologiczne – dotyczące osobowości, stanów psychologicznych i stresu,
4. fizjologiczne – znajdujące swój wyraz w zdolności do specyficznych wysiłków,
5. biochemiczne – wskazujące na reakcje w czasie wysiłku i po jego zakończeniu.
Aby móc dokładnie i skutecznie kierować procesem treningowym i grą zawodników w czasie meczu, niezbędne jest prawidłowe przeanalizowanie tych parametrów, które występują i decydują o końcowym wyniku meczu.
Kluczem do sukcesów w zespołowych grach sportowych staje się zmiana podejścia do treningu w okresie „młodzieżowym” oraz umiejętność kierowania indywidualnym tokiem treningu.
Uzasadnienie tych zmian wiąże się z niekwestionowaną w środowisku „biznesu sportowego” tendencją do zwiększania liczby meczów w sezonie. W konsekwencji powoduje to jaskrawe odejście od klasycznego, rocznego cyklu treningowego, w którym w aktualnych warunkach okres przygotowawczy trwa nie dłużej jak 4-6 tygodni. W tej sytuacji, przy liczbie gier przekraczających granicę nawet 80 meczów, nie ma optymalnego czasu na przygotowanie się do sezonu sportowego.