Energetyczne składniki żywności – organiczne związki chemiczne, których utlenianie w organizmie człowieka wyzwala określone ilości energii, wykorzystywanej w innych procesach przemiany materii, głównie do tworzenia własnych wielkocząsteczkowych związków biochemicznych. Zapotrzebowanie energetyczne dorosłego, zdrowego człowieka, znajdującego się w stanie pełnego wypoczynku w temperaturze pokojowej, wynosi 4,18 kJ (1 kcal) na 1 kg masy ciała na 1 godzinę. Wskaźnik ten odnosi się do stanu umownie nazwanego podstawową przemianą materii. Wynika z niego przykładowe dobowe zapotrzebowanie energetyczne człowieka o masie 70 kg równe 7022 kJ. W zależności od płci, wieku, rodzaju wykonywanej pracy, stanu fizjologicznego dobowe zapotrzebowanie energetyczne osób dorosłych według norm żywieniowych waha się od 9600 do 19 000 kJ. Dla mężczyzny i kobiety w wieku 20…30 lat wynosi na dobę 100 kJ na 1 kg masy ciała, dla chłopca i dziewczynki w wieku 10 lat – przeszło 150 kJ/kg, dla chłopca sześcioletniego – 180 kJ/kg.
Energetyczne składniki żywności to białka, tłuszcze i węglowodany (cukrowce). Wartość energetyczna białek i węglowodanów jest porównywalna, natomiast tłuszcze dostarczają jej 2…2,5 raza więcej niż każdy z dwóch pozostałych energetycznych składników żywności. Równoważniki energeryczne niektórych produktów spożywczych uwzględniające indywidualne współczynniki kaloryczne podają tabele. Korzystając z niej można np. obliczyć wartość energetyczną 100 g mleka (pół szklanki) zawierające 3 g białka, 3 g tłuszczu oraz 4 g węglowodanów. Rachunek jest następujący: (3 x 17,9 kJ) +( 3 x 36,8 kJ) +( 4 x16,2 kJ) = 228,9 kJ.
W przeciętnej dziennej racji pokarmowej zapotrzebowanie energetyczne jest pokrywane w 60% przez węglowodany, w 30% przez tłuszcze i w 10% przez białka.