Analiza szkolenia w makrocyklu przygotowania pływaków do ME
Kolejnym przykładem ilustrującym mechanizm przygotowywania polskich pływaków do najważniejszych imprez jest analiza rocznego cyklu szkolenia z punktu widzenia efektywności, którego miarą były zmiany możliwości funkcjonalnych zawodników pod wpływem stosowanych obciążeń treningowych i startowych.
Całoroczny cykl przygotowania zawodników został podzielony na trzy makro-cykle:
I (IX-XII), II (I-III), III (IV-VII). Podział taki uwarunkowany był stopniowym wzrastaniem, w poszczególnych makrocyklach, wielkości udziału pracy o charakterze specjalnym i jej ogólnej objętości oraz startami.
Pierwszy makrocykl kończył się ogólnopolskimi zawodami wszechstronności pływackiej, drugi Zimowymi Mistrzostwami Polski, trzeci Letnimi Mistrzostwami Polski oraz Mistrzostwami Europy. Przeprowadzoną analizę obciążeń treningowych oparto na pracy wykonanej przez wielokrotnego Mistrza Polski.
W cyklu rocznym zawodnik przepłynął na 394 treningach łącznie 2145,05 km.
W poszczególnych makrocyklach wartości te przedstawiały się następująco: 1-140 treningów (769,65 km), 11-101 treningów (568,175 km), III – 153 treningi (807,227 km) (tab. 6.2).
Tabela 6.2. Struktura obciążeń treningowych pływaka w rocznym cyklu szkolenia.
W rocznym cyklu treningowym dominowały obciążenia kształtujące moc tlenową 77,2% (552,4 km) oraz pojemność tlenową 50,3% (361 km). Na technikę pływania poświęcono 17,1% (119.75 km). We wszystkich 3 cyklach dominowały obciążenia o charakterze tlenowym (I makrocykl – 46,5%, II – 41,2% i III – 39,8%), natomiast ilość ćwiczeń poświęcona technice wyniosła odpowiednio: I – 2,3%, II – 7,5%, Ili – 7,3%. W II i III cyklu wyraźnie wydłużył się czas pracy nad techniką, co wskazywałoby, że realizacja zadań specjalnych ukierunkowanych na zdolności motoryczne była ściśle związane z kontrolą techniki pływania.
W I makrocyklu dominujący był trening kształtujący moc tlenową (31,3%) oraz pojemność tlenową (15,2%). Duży udział w globalnym czasie pracy miały rozgrzewki (14,2%) oraz ćwiczenia przygotowujące organizm do głównych zadań (13,6%). Pozostałe składowe struktury kształtowały się następująco: szybkość 2,4%, ćwiczenia na poziomie progu przemian anaerobowych 5,6%.
Jeśli porównamy I makrocykl z II i III wartości te nie ulegają wielkim zmianom. Elementem, który odgrywał ważną rolę w treningu, był wspomniany już przyrost czasu pracy nad techniką (w II-7,5%, w III-7,3%). W obu makrocyklach, podobnie jak w I, poświęcono na pracę o charakterze tlenowym ok. 40% czasu (II – 41,2%, a w III-39,8%).
W I makrocyklu, przewagę miały długotrwałe wysiłki, bo aż w 93,7% energia czerpana była ze źródeł tlenowych. Natomiast pływanie z maksymalną intensywnością, realizowane na odcinkach startowych (200 i 400m stylem zmiennym), wyniosło 3,6%. W II makrocyklu wartości te przedstawiały się następująco: źródła energii tlenowej 93,3%, beztlenowej 1,8%, oraz ATP-PC 4,9% natomiast w III odpowiednio: 93,2%, 2,2%, 4,6%.
W II i III makrocyklu w niewielkim stopniu wzrosły wartości pracy o maksymalnej intensywności. Było to spowodowane większą liczbą startów zawodnika przygotowującego się w II makrocyklu do Mistrzostw Świata i Zimowych Mistrzostw Polski, zaś w III do Mistrzostw Europy. Stąd też obciążenia treningowe zawierały dużą liczbę ćwiczeń o maksymalnej intensywności, przygotowujących organizm do wysiłków startowych.
Warto również zauważyć, że intensywność pracy, jaka została wykonana w I makrocyklu, ujawnia ogromny udział ćwiczeń kształtujących moc tlenową (71,4%). Na tym tle znacznie mniej pracy wykonano w celu kształtowania pojemności tlenowej (23%). WII makrocyklu wskaźniki pracy uległy gwałtownej zmianie tj. zwiększyła się pojemność tlenowa (do 31,7%), a zmniejszyła się praca nad mocą tlenową (61,9%). W III makrocyklu czas pracy kształtujący moc tlenową nie uległ zmianie i wynosił tyle samo co w II cyklu, natomiast w niewielkim stopniu wydłużył się czas ćwiczeń kształtujących pojemność tlenowa (32%).